Portal
Ngày khởi sự
Để Có Thể Thu Ngắn Khoảng Cách Giữa Hai Thế Hệ
A. Về Phía Cha Mẹ:
Thế giới đã biến động mạnh mẽ và sâu rộng trong một vài thập kỷ qua đã đưa đến nhiều chuẩn mực xã hội, giáo dục, đạo đức thay đổi khiến không ít các bậc làm cha mẹ phải bở ngỡ. Phải thừa nhận con trẻ thời buổi nầy có nhiều điểm thuận lợi hơn cha mẹ. Con em mình có kiến thức sâu rộng, suy luận thực tế, khoa học hơn, có nhiều dự tính cho tương lai, dám nghĩ dám làm việc khó việc lớn. Không nên xem những khác biệt đó là những mâu thuẫn gây ngăn trở cho sự hài hòa trong gia đình mà chấp nhận, thích nghi trong từng hoàn cảnh.
1. Để cho con tự do
Đến một độ tuổi nhất định, con em chúng ta đều muốn có “một khoảng trời riêng của mình” như ở lứa tuổi 14 đến 17 được xem là đang ở giai đoạn khá đặc biệt, vì bước qua “ngưỡng” dậy thì, với suy nghĩ “mình đã lớn”, các em có xu hướng tách khỏi cha mẹ, không muốn “bị” quan tâm quá mức, muốn được chủ động giải quyết các vấn đề của riêng mình. Có một em lộ vẻ bực dọc: “Làm thế nào để mẹ cháu không đọc những thứ riêng tư của cháu nữa? Cháu thực sự bực mình về việc đó. Trước đây mẹ cháu đi làm, cháu cảm thấy rất thoải mái nhưng từ khi mẹ cháu nghỉ làm đến giờ, cháu phải nói thật là không thích tí nào, giống như nó cho cháu cảm giác là đời tư của con đang bị đe dọa vậy đó. Thật đúng vậy, ngày hôm nay khi cháu về nhà thì thấy mẹ ở trong phòng cháu, xem cái nầy cái kia.” Khi con cái còn bé hãy cho chúng cảm giác an toàn nương tựa, nhưng khi chúng lớn lên, tính độc lập cao dần, cha mẹ nên thay đổi tư thế uy nghiêm, gia chủ sang tôn trọng sự lựa chọn của con, không nên bắt ép con tuân theo ý riêng của mình.
Thanh thiếu niên ngày nay càng muốn có cuộc sống riêng tư, không thích cha mẹ can thiệp, nếu cha mẹ thấy con cái luôn tìm cách lẫn tránh, thích ở một mình, không chịu ở cùng và đi đâu cùng cha mẹ, thì đó cũng là biểu hiện bình thường khi chúng bước sang tuổi trưởng thành.
“Tôi không thiếu bất cứ thứ gì về vật chất nhưng tôi lại thiếu về tinh thần. Bố mẹ tôi rất nghiêm khắc không cho tôi kết bạn với những người bạn mà họ cho là không tốt. Tại sao bố mẹ cứ xem tôi như một đứa trẻ không hơn không kém? Chẳng lẽ bố mẹ có quyền áp đặt con cái hay sao? Bao nhiêu lần tôi muốn hét lên: Mẹ đừng kỳ vọng gì vào con cả. Bao nhiêu lần tôi muốn buông xuôi… để mẹ biết rằng tôi đã lớn và có thể quyết định những thứ ngoài “vòng kim cô” của mẹ. Nếu có một điều ước gì, tôi chỉ muốn mình được tự do… Tôi cảm thấy không khí gia đình lúc nào cũng ngột ngạt, khó thở.”
2. Nghe con cái nói
Càng khôn lớn theo tuổi tác, các em cần tìm hiểu, chia sẻ những suy tư, thắc mắc của mình về các mặt sinh hoạt, đời sống như học hành, bạn bè, phim ảnh, sách báo, internet, hay những sự thay đổi về thể xác và tâm sinh lý, v.v. Thật ra, các em cũng có thể tâm sự với bạn bè cùng trang lứa nhưng phần vì mắc cở, phần sợ bị chế nhạo, tốt nhất là nên đến cha mẹ mình nhưng sao khó khăn quá. “Mình đã rất nhiều lần thử nhưng không thể, cứ vừa mở miệng định tâm sự thì nhận ngay sự phản đối mạnh mẽ. Bố mẹ nhiều lúc không biết tâm tư tình cảm của mình luôn bị giữ chặt trong lòng, không có cách nào giải thoát. Đó là lý do mà mình trở thành người ngoài đời thì sống rất khép kín, ít nói chuyện, và vô cùng nhút nhát. Còn ở trên computer thì lại là con người rất khác, cởi mở, tự tin và vui vẻ. Mọi người thích con người đó của mình” (Vân Anh tâm sự).
Một câu hỏi được đặt ra với một số em là: “Các em giải quyết những rắc rối của bản thân như thế nào?” 70% tự giải quyết, 16% nhờ thầy cô giúp đỡ, chỉ 14% muốn nói cha mẹ. Con số thống kê cho thấy, con cái luôn xem cha mẹ là uy nghiêm, sợ sệt, có chuyện gì chúng không dám nói với cha mẹ. Chính cha mẹ phải giúp chúng xóa bỏ ranh giới, mặc cảm nầy là sẵn sàng lắng nghe con cái nói, và khi chúng thấy mình được tôn trọng, tin tưởng, càng bộc lộ, không khí gia đình cởi mở, chan hòa. Bữa cơm tối, gia đình đoàn tụ quanh mâm cơm là cơ hội tốt nhất để cả nhà tâm tình với nhau, nhưng con cái ngày nay thường không thích cùng ăn cơm với cha mẹ, vì vậy cha mẹ phải tạo điều kiện để cùng con cái ăn cơm, để tâm nghe con nói.
3. Dành thời gian cho con
Có một em đã đặt ra câu hỏi: “Làm thế nào để giúp cha mẹ cháu giao tiếp tốt hơn với cháu? Cháu muốn học hỏi từ cha mẹ để giao tiếp tốt hơn vì cha mẹ là người gần gũi cháu nhất? Cháu phải làm gì để khoảng cách giữa cha mẹ và cháu được rút ngắn?” Theo những nhà nghiên cứu thì hầu hết các em, không phân biệt người nước nào, đều cần sự quan tâm của cha mẹ về mọi mặt kể cả những thắc mắc của tuổi mới lớn và tình dục. Các em trong cộng đồng người Việt chúng ta, dù lớn lên ở Mỹ hay có em nói tiếng Việt chưa rành, thì cha mẹ vẫn là chỗ dựa tinh thần cho các em. Các em rất muốn được chính cha mẹ trò chuyện với các em về những thắc mắc không biết hỏi ai nầy, và cũng muốn biết cha mẹ mình có trải qua những thay đổi về thể xác và tâm sinh lý như các em không? Cảm giác lúc đó như thế nào? Có giống như các em không? Các em cũng phân vân không biết mình có phải là trường hợp ngoại lệ hay đặc biệt gì không, khi mà tự dưng cơ thể phát triển một cách quá nhanh chóng và tâm sinh lý cũng thay đổi nhiều vậy (Thu Nguyễn).
Nếu được chính cha mẹ giải thích thì các em yên tâm hơn, các em sẽ cảm thấy thoải mái để nói lên những gì mà các em đang thắc mắc, lo lắng, nhưng vì quá bận rộn với công ăn việc làm hay gặp thời làm ăn khấm khá nên say mê công việc, hoặc sa lầy công việc đoàn thể xã hội nên nhiều bậc cha mẹ không có thì giờ dành cho con. Vì vậy, cha mẹ sắp xếp để quân bình hóa thời gian làm việc và thì giờ gần gũi con cái như trò chuyện, dẫn con đi ăn, shopping, nghe nhạc, xem một trận bóng, thậm chí cùng làm vườn, cắt cỏ, clean up nhà cửa v.v. càng thường xuyên hơn thì mối liên hệ giữa cha mẹ và con cái càng thân thiết, và dĩ nhiên khoảng cách giữa hai thế hệ càng ngày được thu ngắn lại.
4. Xem con như là người bạn
Trong mắt cha mẹ, con cái lúc nào cũng còn bé nhỏ cần được chăm sóc, chỉ bảo, hướng dẫn; nhất là ở độ tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” chưa thể suy nghĩ mọi việc thấu đáo, dễ dẫn đến sai lầm. Các bậc cha mẹ hãy nhớ lại cái tuổi “dở dở ương ương” của mình để mà thông cảm hơn với con cái, không nên mắng nhiếc con quá nhiều, sẽ làm cho chúng co mình lại, ngại bộc lộ với cha mẹ và mất đi lòng tự tin của chính nó. Muốn hướng dẫn, nâng đỡ tốt cho con, cha mẹ hãy cố gắng trở thành người “bạn” đáng tin cậy của con mình, giúp chúng rút kinh nghiệm, phát triển các sở thích, năng khiếu, hướng con đến Chân, Thiện, Mỹ của cuộc sống. Kinh nghiệm từ một người mẹ cho biết: “Muốn hiểu con tuổi mới lớn, có khi cha mẹ phải hạ mình xuống, đặt vào hoàn cảnh của con. Nếu muốn trao đổi với con cách thẳng thắn và mong được sự cảm thông của con, có lẽ không cách nào hay hơn là chúng ta phải trở nên như một người bạn của con.”
5. Thể hiện tình thương
Thật ra cha mẹ nào lại không thương con, hơn nữa còn sẵn sàng hy sinh cả cuộc đời cho con nhưng nhiều khi thể hiện tình cảm không đúng. Như khi con cái vâng lời hay làm theo ý mình hoặc làm cho mình có tiếng khen, hãnh diện thì cha mẹ bày tỏ tình thương ra mặt, còn những lúc con thay đổi tính tình, bướng bỉnh hay khó chịu thì cha mẹ bực bội, gắt gỏng, la mắng, xua đuổi. Vì thế, mỗi khi thấy con có hành động khác thường như trên thì đó là lúc các em cần cha mẹ vỗ về, đáp ứng bằng tình thương và sự thông cảm. Các nhà tâm lý học cho biết các em ở tuổi thanh thiếu niên rất là trẻ con về mặt cảm xúc, thay đổi luôn, chợt vui chợt buồn rất là khó hiểu, hay suy tư, cảm thấy chán nản, chán đời, việc gì cũng có thể gây cho các em giận dữ. Những lúc đó cha mẹ cần tránh nổi nóng, bình tĩnh, dịu dàng thì càng dễ cho con đến gần, kiên nhẫn, nhỏ nhẹ thì con cái sẽ cảm nhận ngay tình thương của cha mẹ (Minh Nguyên).
Một khảo sát từ trên 1000 bản báo cáo của các bác sĩ do viện John Hopskins tập hợp lại cho thấy, nếu bạn thấy con mình dễ tức giận, bạn phải cẩn thận, vì các chuyên gia cho là nếu sự tức giận của con bạn đã trở thành một “sức mạnh” (force) tiềm ẩn thì có thể sức mạnh này lâu ngày sẽ trở thành dạng bị trầm uất. Do đó, cha mẹ cần phải chú ý, chăm sóc, cố gắng giúp con em mình vượt qua được những giai đoạn, lứa tuổi chuyển tiếp như vậy. Thiếu tình thương là thiếu hiểu biết và khi không tìm hiểu thì khó chấp nhận những tính khí khác thường của con cái để rồi nảy sinh những bất đồng, đối nghịch. Chỉ có tình thương mới dẫn đến sự chấp nhận những khác biệt giữa cha mẹ và con cái, mới cảm thông và tìm mọi cách giải quyết những mâu thuẫn, xung đột với nhau, cũng là thu ngắn khoảng cách giữa hai thế hệ.
B. Về Phía Con Cái
Dù các em có kiến thức rộng, kỹ thuật cao, tính thực tế năng động, tầm nhìn thoáng rộng, thích khám phá những cái mới, nhưng trẻ tuổi, thiếu kinh nghiệm. Kinh nghiệm và bản lĩnh sống là hết sức quan trọng, thường cho đến khi nhận lãnh hậu quả của những quyết định sai trái thì các em mới học được những bài học tự kềm chế, mới nhận rõ những lời dạy bảo như sự quan tâm bảo bọc của cha mẹ. Trong xã hội cũng có rất nhiều người trưởng thành và thành đạt trong sự quan tâm bảo bọc của gia đình mình, và cũng có lắm kẻ trở nên sa đoạ trong lối sống tự lập, thiếu sự quan tâm của gia đình.
1. Lắng nghe cha mẹ
Đừng luôn luôn có thành kiến cha mẹ là người hủ lậu, bảo thủ không thức thời, thích chứng tỏ uy quyền mà lắng nghe những lời khuyên bảo, nhắc nhở của cha mẹ vì được đúc kết kinh nghiệm từ thành công cho đến thất bại trong cả cuộc đời. Đừng có thái độ, suy nghĩ “nghe rồi, nói mãi, chán quá!” mà cách xa cha mẹ ngày càng hơn. Các em thử nghĩ, nhìn lại những việc mới làm năm qua mà nay cảm thấy buồn cười, ngớ ngẩn, thậm chí sợ giật mình, nghĩa là mình đang khôn lớn. Nhưng chính trong giai đoạn, lứa tuổi trưởng thành khôn lớn thì lại là thời điểm các em cần đến sự hướng dẫn, chỉ bảo của cha mẹ vì cuộc sống hiện đại ngày nay không đơn giản như trong gia đình. Biết bao mặt trái của cuộc đời, phức tạp không rõ ràng đen trắng để rồi vô tình phạm tội hình sự, bị lừa đảo, dính vào đường dây ma túy công khai lẫn trá hình, v.v.
Hãy cảm thông với cha mẹ vì cũng chịu biết bao áp lực từ xã hội, công việc làm, tài chính, trong đó có cả áp lực làm sao nuôi dạy con cái nên người để các em gần gũi trò chuyện, chia sẻ, lắng nghe cha mẹ. Không những ngày càng giúp giữa hai thế hệ nhận hiểu nhau hơn, không khí gia đình cởi mở, êm ấm đồng thời kết hợp sự khôn ngoan thấu đáo, cùng kinh nghiệm của mẹ cha để kiến thức, bản lĩnh sống của mình đạt nhiều kết quả tốt đẹp thành công.
2. Ghi nhớ công ơn cha mẹ
Do cuộc sống hiện đại ngày nay mà có em nghĩ rằng, con cái không cần phải nghe lời cha mẹ như trước nữa, không còn quá phụ thuộc vào cha mẹ như ngày xưa, từ đó, hay tranh cãi lại cha mẹ, gặp nhau hàng ngày mà dường như “mất nhau”, thậm chí còn đe dọa bỏ nhà ra đi, nên giữa cha mẹ và các em ngày càng xa cách nhau. Các em có bao giờ nghĩ rằng sự hiện diện của mình đến ngày hôm nay, không tính từ thuở lọt lòng đến tuổi dậy thì, đã không kể hết bao công sức của cha mẹ, hơn nữa, cha mẹ còn phải trả giá bằng những năm tháng tù đày của chế độ Cộng Sản ở quê nhà, hay biết bao hiểm nguy, mất cả mạng sống trên con đường vượt rừng, vượt biển cùng những hậu chấn về tâm lý, để cho các em được sinh sống, học hành, tương lai tốt đẹp trong một đất nước tự do, văn minh, hiện đại. Ghi nhớ công ơn cha mẹ được thể hiện qua tình yêu thương, hiếu kính cha mẹ, sẽ giúp các em có thể chấp nhận những nét đặc trưng của cha mẹ trong tuổi già, trong nếp suy nghĩ cũ, và chịu đựng, vượt qua được những đối kháng, mâu thuẫn giữa hai thế hệ. Bởi tình yêu thương, hiếu kính cha mẹ mà các em có thể thay đổi chính mình để phù hợp với những đòi hỏi, lo lắng, quan tâm chính đáng của cha mẹ, và mối tương quan nầy giúp cho san bằng khoảng cách giữa hai thế hệ.
Ngoài ra, dù đang sinh sống ở một đất nước phát triển mạnh, các em cũng đừng quên: “Tiên học lễ, hậu học văn.” Sự lễ độ của các em là điều kiện tiên quyết để cùng cha mẹ ngồi lại đối thoại với nhau. Lễ độ không phải là dấu hiệu của sự thua kém hay thấp hèn mà chính là biểu hiện cao nhất của lòng biết ơn và hiếu nghĩa. Thiếu lễ độ là thiếu vắng sự trưởng thành. Ngay trước ngưỡng cửa vào đời các em mà tự biến mình thành đối tượng gay gắt của gia đình, có khoảng cách trong gia đình là gián tiếp tự thú sự khó hòa nhập của bản thân vào cộng đồng xã hội trong tương lai (Nguyễn văn Sa).
Tóm lại, ở bất cứ thời đại và xã hội nào cũng đều có khoảng cách giữa thế hệ già và trẻ, do vậy giữa cha mẹ và con cái luôn luôn có một khoảng cách nhất định. Tuy nhiên, khoảng cách nầy trong các gia đình người Việt hải ngoại lại có tính chất mãnh liệt hơn do sự va chạm giữa hai nền văn hóa là cổ truyền Á Đông và Tây Phương cùng những yếu tố khác như tuổi tác, môi trường sinh sống, và tâm sinh lý cũng ảnh hưởng không ít. Để có thể hóa giải, hàn gắn hay thu ngắn khoảng cách giữa hai thế hệ, thiết nghĩ cả cha mẹ lẫn con cái cố gắng tìm hiểu từng nguyên nhân tạo ra cùng học hỏi, kiên nhẫn giải quyết sao cho ngày càng dung hòa hơn. Và yếu tố căn bản để cha mẹ và con cái, dù gì chăng nữa vẫn có thể gần nhau sống êm ấm hạnh phúc, đó là tình yêu thương. Chỉ có tình yêu thương mới chấp nhận, cảm thông, đối thoại, và tự thay đổi chính mình để dần thích ứng, chan hòa sống vui.
http://www.machsongmedia.com/
A. Về Phía Cha Mẹ:
Thế giới đã biến động mạnh mẽ và sâu rộng trong một vài thập kỷ qua đã đưa đến nhiều chuẩn mực xã hội, giáo dục, đạo đức thay đổi khiến không ít các bậc làm cha mẹ phải bở ngỡ. Phải thừa nhận con trẻ thời buổi nầy có nhiều điểm thuận lợi hơn cha mẹ. Con em mình có kiến thức sâu rộng, suy luận thực tế, khoa học hơn, có nhiều dự tính cho tương lai, dám nghĩ dám làm việc khó việc lớn. Không nên xem những khác biệt đó là những mâu thuẫn gây ngăn trở cho sự hài hòa trong gia đình mà chấp nhận, thích nghi trong từng hoàn cảnh.
1. Để cho con tự do
Đến một độ tuổi nhất định, con em chúng ta đều muốn có “một khoảng trời riêng của mình” như ở lứa tuổi 14 đến 17 được xem là đang ở giai đoạn khá đặc biệt, vì bước qua “ngưỡng” dậy thì, với suy nghĩ “mình đã lớn”, các em có xu hướng tách khỏi cha mẹ, không muốn “bị” quan tâm quá mức, muốn được chủ động giải quyết các vấn đề của riêng mình. Có một em lộ vẻ bực dọc: “Làm thế nào để mẹ cháu không đọc những thứ riêng tư của cháu nữa? Cháu thực sự bực mình về việc đó. Trước đây mẹ cháu đi làm, cháu cảm thấy rất thoải mái nhưng từ khi mẹ cháu nghỉ làm đến giờ, cháu phải nói thật là không thích tí nào, giống như nó cho cháu cảm giác là đời tư của con đang bị đe dọa vậy đó. Thật đúng vậy, ngày hôm nay khi cháu về nhà thì thấy mẹ ở trong phòng cháu, xem cái nầy cái kia.” Khi con cái còn bé hãy cho chúng cảm giác an toàn nương tựa, nhưng khi chúng lớn lên, tính độc lập cao dần, cha mẹ nên thay đổi tư thế uy nghiêm, gia chủ sang tôn trọng sự lựa chọn của con, không nên bắt ép con tuân theo ý riêng của mình.
Thanh thiếu niên ngày nay càng muốn có cuộc sống riêng tư, không thích cha mẹ can thiệp, nếu cha mẹ thấy con cái luôn tìm cách lẫn tránh, thích ở một mình, không chịu ở cùng và đi đâu cùng cha mẹ, thì đó cũng là biểu hiện bình thường khi chúng bước sang tuổi trưởng thành.
“Tôi không thiếu bất cứ thứ gì về vật chất nhưng tôi lại thiếu về tinh thần. Bố mẹ tôi rất nghiêm khắc không cho tôi kết bạn với những người bạn mà họ cho là không tốt. Tại sao bố mẹ cứ xem tôi như một đứa trẻ không hơn không kém? Chẳng lẽ bố mẹ có quyền áp đặt con cái hay sao? Bao nhiêu lần tôi muốn hét lên: Mẹ đừng kỳ vọng gì vào con cả. Bao nhiêu lần tôi muốn buông xuôi… để mẹ biết rằng tôi đã lớn và có thể quyết định những thứ ngoài “vòng kim cô” của mẹ. Nếu có một điều ước gì, tôi chỉ muốn mình được tự do… Tôi cảm thấy không khí gia đình lúc nào cũng ngột ngạt, khó thở.”
2. Nghe con cái nói
Càng khôn lớn theo tuổi tác, các em cần tìm hiểu, chia sẻ những suy tư, thắc mắc của mình về các mặt sinh hoạt, đời sống như học hành, bạn bè, phim ảnh, sách báo, internet, hay những sự thay đổi về thể xác và tâm sinh lý, v.v. Thật ra, các em cũng có thể tâm sự với bạn bè cùng trang lứa nhưng phần vì mắc cở, phần sợ bị chế nhạo, tốt nhất là nên đến cha mẹ mình nhưng sao khó khăn quá. “Mình đã rất nhiều lần thử nhưng không thể, cứ vừa mở miệng định tâm sự thì nhận ngay sự phản đối mạnh mẽ. Bố mẹ nhiều lúc không biết tâm tư tình cảm của mình luôn bị giữ chặt trong lòng, không có cách nào giải thoát. Đó là lý do mà mình trở thành người ngoài đời thì sống rất khép kín, ít nói chuyện, và vô cùng nhút nhát. Còn ở trên computer thì lại là con người rất khác, cởi mở, tự tin và vui vẻ. Mọi người thích con người đó của mình” (Vân Anh tâm sự).
Một câu hỏi được đặt ra với một số em là: “Các em giải quyết những rắc rối của bản thân như thế nào?” 70% tự giải quyết, 16% nhờ thầy cô giúp đỡ, chỉ 14% muốn nói cha mẹ. Con số thống kê cho thấy, con cái luôn xem cha mẹ là uy nghiêm, sợ sệt, có chuyện gì chúng không dám nói với cha mẹ. Chính cha mẹ phải giúp chúng xóa bỏ ranh giới, mặc cảm nầy là sẵn sàng lắng nghe con cái nói, và khi chúng thấy mình được tôn trọng, tin tưởng, càng bộc lộ, không khí gia đình cởi mở, chan hòa. Bữa cơm tối, gia đình đoàn tụ quanh mâm cơm là cơ hội tốt nhất để cả nhà tâm tình với nhau, nhưng con cái ngày nay thường không thích cùng ăn cơm với cha mẹ, vì vậy cha mẹ phải tạo điều kiện để cùng con cái ăn cơm, để tâm nghe con nói.
3. Dành thời gian cho con
Có một em đã đặt ra câu hỏi: “Làm thế nào để giúp cha mẹ cháu giao tiếp tốt hơn với cháu? Cháu muốn học hỏi từ cha mẹ để giao tiếp tốt hơn vì cha mẹ là người gần gũi cháu nhất? Cháu phải làm gì để khoảng cách giữa cha mẹ và cháu được rút ngắn?” Theo những nhà nghiên cứu thì hầu hết các em, không phân biệt người nước nào, đều cần sự quan tâm của cha mẹ về mọi mặt kể cả những thắc mắc của tuổi mới lớn và tình dục. Các em trong cộng đồng người Việt chúng ta, dù lớn lên ở Mỹ hay có em nói tiếng Việt chưa rành, thì cha mẹ vẫn là chỗ dựa tinh thần cho các em. Các em rất muốn được chính cha mẹ trò chuyện với các em về những thắc mắc không biết hỏi ai nầy, và cũng muốn biết cha mẹ mình có trải qua những thay đổi về thể xác và tâm sinh lý như các em không? Cảm giác lúc đó như thế nào? Có giống như các em không? Các em cũng phân vân không biết mình có phải là trường hợp ngoại lệ hay đặc biệt gì không, khi mà tự dưng cơ thể phát triển một cách quá nhanh chóng và tâm sinh lý cũng thay đổi nhiều vậy (Thu Nguyễn).
Nếu được chính cha mẹ giải thích thì các em yên tâm hơn, các em sẽ cảm thấy thoải mái để nói lên những gì mà các em đang thắc mắc, lo lắng, nhưng vì quá bận rộn với công ăn việc làm hay gặp thời làm ăn khấm khá nên say mê công việc, hoặc sa lầy công việc đoàn thể xã hội nên nhiều bậc cha mẹ không có thì giờ dành cho con. Vì vậy, cha mẹ sắp xếp để quân bình hóa thời gian làm việc và thì giờ gần gũi con cái như trò chuyện, dẫn con đi ăn, shopping, nghe nhạc, xem một trận bóng, thậm chí cùng làm vườn, cắt cỏ, clean up nhà cửa v.v. càng thường xuyên hơn thì mối liên hệ giữa cha mẹ và con cái càng thân thiết, và dĩ nhiên khoảng cách giữa hai thế hệ càng ngày được thu ngắn lại.
4. Xem con như là người bạn
Trong mắt cha mẹ, con cái lúc nào cũng còn bé nhỏ cần được chăm sóc, chỉ bảo, hướng dẫn; nhất là ở độ tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” chưa thể suy nghĩ mọi việc thấu đáo, dễ dẫn đến sai lầm. Các bậc cha mẹ hãy nhớ lại cái tuổi “dở dở ương ương” của mình để mà thông cảm hơn với con cái, không nên mắng nhiếc con quá nhiều, sẽ làm cho chúng co mình lại, ngại bộc lộ với cha mẹ và mất đi lòng tự tin của chính nó. Muốn hướng dẫn, nâng đỡ tốt cho con, cha mẹ hãy cố gắng trở thành người “bạn” đáng tin cậy của con mình, giúp chúng rút kinh nghiệm, phát triển các sở thích, năng khiếu, hướng con đến Chân, Thiện, Mỹ của cuộc sống. Kinh nghiệm từ một người mẹ cho biết: “Muốn hiểu con tuổi mới lớn, có khi cha mẹ phải hạ mình xuống, đặt vào hoàn cảnh của con. Nếu muốn trao đổi với con cách thẳng thắn và mong được sự cảm thông của con, có lẽ không cách nào hay hơn là chúng ta phải trở nên như một người bạn của con.”
5. Thể hiện tình thương
Thật ra cha mẹ nào lại không thương con, hơn nữa còn sẵn sàng hy sinh cả cuộc đời cho con nhưng nhiều khi thể hiện tình cảm không đúng. Như khi con cái vâng lời hay làm theo ý mình hoặc làm cho mình có tiếng khen, hãnh diện thì cha mẹ bày tỏ tình thương ra mặt, còn những lúc con thay đổi tính tình, bướng bỉnh hay khó chịu thì cha mẹ bực bội, gắt gỏng, la mắng, xua đuổi. Vì thế, mỗi khi thấy con có hành động khác thường như trên thì đó là lúc các em cần cha mẹ vỗ về, đáp ứng bằng tình thương và sự thông cảm. Các nhà tâm lý học cho biết các em ở tuổi thanh thiếu niên rất là trẻ con về mặt cảm xúc, thay đổi luôn, chợt vui chợt buồn rất là khó hiểu, hay suy tư, cảm thấy chán nản, chán đời, việc gì cũng có thể gây cho các em giận dữ. Những lúc đó cha mẹ cần tránh nổi nóng, bình tĩnh, dịu dàng thì càng dễ cho con đến gần, kiên nhẫn, nhỏ nhẹ thì con cái sẽ cảm nhận ngay tình thương của cha mẹ (Minh Nguyên).
Một khảo sát từ trên 1000 bản báo cáo của các bác sĩ do viện John Hopskins tập hợp lại cho thấy, nếu bạn thấy con mình dễ tức giận, bạn phải cẩn thận, vì các chuyên gia cho là nếu sự tức giận của con bạn đã trở thành một “sức mạnh” (force) tiềm ẩn thì có thể sức mạnh này lâu ngày sẽ trở thành dạng bị trầm uất. Do đó, cha mẹ cần phải chú ý, chăm sóc, cố gắng giúp con em mình vượt qua được những giai đoạn, lứa tuổi chuyển tiếp như vậy. Thiếu tình thương là thiếu hiểu biết và khi không tìm hiểu thì khó chấp nhận những tính khí khác thường của con cái để rồi nảy sinh những bất đồng, đối nghịch. Chỉ có tình thương mới dẫn đến sự chấp nhận những khác biệt giữa cha mẹ và con cái, mới cảm thông và tìm mọi cách giải quyết những mâu thuẫn, xung đột với nhau, cũng là thu ngắn khoảng cách giữa hai thế hệ.
B. Về Phía Con Cái
Dù các em có kiến thức rộng, kỹ thuật cao, tính thực tế năng động, tầm nhìn thoáng rộng, thích khám phá những cái mới, nhưng trẻ tuổi, thiếu kinh nghiệm. Kinh nghiệm và bản lĩnh sống là hết sức quan trọng, thường cho đến khi nhận lãnh hậu quả của những quyết định sai trái thì các em mới học được những bài học tự kềm chế, mới nhận rõ những lời dạy bảo như sự quan tâm bảo bọc của cha mẹ. Trong xã hội cũng có rất nhiều người trưởng thành và thành đạt trong sự quan tâm bảo bọc của gia đình mình, và cũng có lắm kẻ trở nên sa đoạ trong lối sống tự lập, thiếu sự quan tâm của gia đình.
1. Lắng nghe cha mẹ
Đừng luôn luôn có thành kiến cha mẹ là người hủ lậu, bảo thủ không thức thời, thích chứng tỏ uy quyền mà lắng nghe những lời khuyên bảo, nhắc nhở của cha mẹ vì được đúc kết kinh nghiệm từ thành công cho đến thất bại trong cả cuộc đời. Đừng có thái độ, suy nghĩ “nghe rồi, nói mãi, chán quá!” mà cách xa cha mẹ ngày càng hơn. Các em thử nghĩ, nhìn lại những việc mới làm năm qua mà nay cảm thấy buồn cười, ngớ ngẩn, thậm chí sợ giật mình, nghĩa là mình đang khôn lớn. Nhưng chính trong giai đoạn, lứa tuổi trưởng thành khôn lớn thì lại là thời điểm các em cần đến sự hướng dẫn, chỉ bảo của cha mẹ vì cuộc sống hiện đại ngày nay không đơn giản như trong gia đình. Biết bao mặt trái của cuộc đời, phức tạp không rõ ràng đen trắng để rồi vô tình phạm tội hình sự, bị lừa đảo, dính vào đường dây ma túy công khai lẫn trá hình, v.v.
Hãy cảm thông với cha mẹ vì cũng chịu biết bao áp lực từ xã hội, công việc làm, tài chính, trong đó có cả áp lực làm sao nuôi dạy con cái nên người để các em gần gũi trò chuyện, chia sẻ, lắng nghe cha mẹ. Không những ngày càng giúp giữa hai thế hệ nhận hiểu nhau hơn, không khí gia đình cởi mở, êm ấm đồng thời kết hợp sự khôn ngoan thấu đáo, cùng kinh nghiệm của mẹ cha để kiến thức, bản lĩnh sống của mình đạt nhiều kết quả tốt đẹp thành công.
2. Ghi nhớ công ơn cha mẹ
Do cuộc sống hiện đại ngày nay mà có em nghĩ rằng, con cái không cần phải nghe lời cha mẹ như trước nữa, không còn quá phụ thuộc vào cha mẹ như ngày xưa, từ đó, hay tranh cãi lại cha mẹ, gặp nhau hàng ngày mà dường như “mất nhau”, thậm chí còn đe dọa bỏ nhà ra đi, nên giữa cha mẹ và các em ngày càng xa cách nhau. Các em có bao giờ nghĩ rằng sự hiện diện của mình đến ngày hôm nay, không tính từ thuở lọt lòng đến tuổi dậy thì, đã không kể hết bao công sức của cha mẹ, hơn nữa, cha mẹ còn phải trả giá bằng những năm tháng tù đày của chế độ Cộng Sản ở quê nhà, hay biết bao hiểm nguy, mất cả mạng sống trên con đường vượt rừng, vượt biển cùng những hậu chấn về tâm lý, để cho các em được sinh sống, học hành, tương lai tốt đẹp trong một đất nước tự do, văn minh, hiện đại. Ghi nhớ công ơn cha mẹ được thể hiện qua tình yêu thương, hiếu kính cha mẹ, sẽ giúp các em có thể chấp nhận những nét đặc trưng của cha mẹ trong tuổi già, trong nếp suy nghĩ cũ, và chịu đựng, vượt qua được những đối kháng, mâu thuẫn giữa hai thế hệ. Bởi tình yêu thương, hiếu kính cha mẹ mà các em có thể thay đổi chính mình để phù hợp với những đòi hỏi, lo lắng, quan tâm chính đáng của cha mẹ, và mối tương quan nầy giúp cho san bằng khoảng cách giữa hai thế hệ.
Ngoài ra, dù đang sinh sống ở một đất nước phát triển mạnh, các em cũng đừng quên: “Tiên học lễ, hậu học văn.” Sự lễ độ của các em là điều kiện tiên quyết để cùng cha mẹ ngồi lại đối thoại với nhau. Lễ độ không phải là dấu hiệu của sự thua kém hay thấp hèn mà chính là biểu hiện cao nhất của lòng biết ơn và hiếu nghĩa. Thiếu lễ độ là thiếu vắng sự trưởng thành. Ngay trước ngưỡng cửa vào đời các em mà tự biến mình thành đối tượng gay gắt của gia đình, có khoảng cách trong gia đình là gián tiếp tự thú sự khó hòa nhập của bản thân vào cộng đồng xã hội trong tương lai (Nguyễn văn Sa).
Tóm lại, ở bất cứ thời đại và xã hội nào cũng đều có khoảng cách giữa thế hệ già và trẻ, do vậy giữa cha mẹ và con cái luôn luôn có một khoảng cách nhất định. Tuy nhiên, khoảng cách nầy trong các gia đình người Việt hải ngoại lại có tính chất mãnh liệt hơn do sự va chạm giữa hai nền văn hóa là cổ truyền Á Đông và Tây Phương cùng những yếu tố khác như tuổi tác, môi trường sinh sống, và tâm sinh lý cũng ảnh hưởng không ít. Để có thể hóa giải, hàn gắn hay thu ngắn khoảng cách giữa hai thế hệ, thiết nghĩ cả cha mẹ lẫn con cái cố gắng tìm hiểu từng nguyên nhân tạo ra cùng học hỏi, kiên nhẫn giải quyết sao cho ngày càng dung hòa hơn. Và yếu tố căn bản để cha mẹ và con cái, dù gì chăng nữa vẫn có thể gần nhau sống êm ấm hạnh phúc, đó là tình yêu thương. Chỉ có tình yêu thương mới chấp nhận, cảm thông, đối thoại, và tự thay đổi chính mình để dần thích ứng, chan hòa sống vui.
http://www.machsongmedia.com/
