Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm

[postbg=https://i.servimg.com/u/f18/18/03/95/66/dichke10.png]Em ơi! Buồn làm chi 
Anh đưa em về sông Đuống 
Ngày xưa cát trắng phẳng lì 

Sông Đuống trôi đi 
Một dòng lấp lánh 
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ 
Xanh xanh bãi mía bờ dâu 
Ngô khoai xanh biếc 
Đứng bên này sông sao nhớ tiếc 
Sao xót xa như rụng bàn tay 

Bên kia sông Đuống 
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng 
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong 
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp 
Quê hương ta từ ngày khủng khiếp 
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn 
Ruộng ta khô 
Nhà ta cháy 
Chó ngộ một đàn 
Lưỡi dài lê sắc máu 
Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang 
Mẹ con đàn lợn âm dương 
Chia lìa trăm ngả 
Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã 
Bây giờ tan tác về đâu? 

Ai về bên kia sông Đuống 
Cho ta gửi tấm the đen 
Mấy trăm năm thấp thoáng mộng bình yên 
Những hội hè đình đám 
Trên núi Thiên Thai 
Trong chùa Bút Tháp 
Giữa huyện Lang Tài 
Gửi về may áo cho ai 
Chuông chùa văng vẳng nay người ở đâu? 
Những nàng môi cắn chỉ quết trầu 
Những cụ già phơ phơ tóc trắng 
Những em sột soạt quần nâu 
Bây giờ đi đâu, về đâu? 

Ai về bên kia sông Đuống 
Có nhớ từng khuôn mặt búp sen 
Những cô hàng xén răng đen 
Cười như mùa thu toả nắng 
Chợ Hồ, chợ Sủi người đua chen 
Bãi Trầm Chỉ người giăng tơ nghẽn lối 
Những nàng dệt sợi 
Đi bán lụa mầu 
Những người thợ nhuộm 
Đồng Tỉnh, Huê Cầu 
Bây giờ đi đâu, về đâu? 

Bên kia sông Đuống 
Mẹ già nua còm cõi gánh hàng rong 
Dăm miếng cau khô 
Mấy lọ phẩm hồng 
Vài thếp giấy đầm hoen sương sớm 
Chợt lũ quỷ mắt xanh trừng trợn 
Khua giầy đinh đạp gẫy quán gầy teo 
Xì xồ cướp bóc 
Tan phiên chợ nghèo 
Lá đa lác đác trước lều 
Vài ba vết máu loang chiều mùa đông 

Chưa bán được một đồng 
Mẹ già lại quẩy gánh hàng rong 
Bước cao thấp trên bờ tre hun hút 
Có con cò trắng bay vùn vụt 
Lướt ngang dòng sông Đuống về đâu? 
Mẹ ta lòng đói dạ sầu 
Đường trơn mưa lạnh mái đầu bạc phơ 

Bên kia sông Đuống 
Ta có đàn con thơ 
Ngày tranh nhau một bát cháo ngô 
Đêm líu díu chui gầm giường tránh đạn 
Lấy mẹt quây tròn 
Tưởng làm tổ ấm 
Trong giấc thơ ngây tiếng súng dồn tựa sấm 
Ú ớ cơn mê 
Thon thót giật mình 
Bóng giặc dày vò những nét môi xinh 

Đã có đất này chép tội 
Chúng ta không biết nguôi hờn 
Đêm buông xuống dòng sông Đuống 
Con là ai? - Con ở đâu về? 
Hé một cánh liếp 
- Con vào đây bốn phía tường che 
Lửa đèn leo lét soi tình mẹ 
Khuôn mặt bừng lên như dựng giăng 
Ngậm ngùi tóc trắng đang thầm kể 
Những chuyện muôn đời khôn nói năng 

Ðêm buông sâu xuống dòng sông Ðuống 
Ta mài lưỡi cuốc 
Ta uốn lưỡi liềm 
Ta vót gậy nhọn 
Ta rũa mác dài 
Ta xây thành kháng chiến ngày mai 
Lao xao hàng cây bụi chuối 
Im lìm miếu đổ chùa hoang 
Chập chờn đom đóm bay ngang 
Báo tin khủng khiếp 
Cho giặc kinh hoàng 
Từng từng tiếng súng vang vang 
Trong đêm khuya thoảng cung đàn tự do 
Thuyền ai thấp thoáng bến Hồ 
Xoá cho ta hết những giờ thảm thương 

Đêm đi sâu quá lòng sông Đuống 
Bộ đội bên sông đã trở về 
Con bắt đầu xuất kích 
Trại giặc bắt đầu run trong sương 
Dao loé giữa chợ 
Gậy lùa cuối thôn 
Lúa chín vàng hoe giặc mất hồn 
Ăn không ngon 
Ngủ không yên 
Đứng không vững 
Chúng mày phát điên 
Quay cuồng như xéo lên đống lửa 
Mà cánh đồng ta càng chan chứa 
Bao nhiêu nắng đẹp mùa xuân 
Gió đưa tiếng hát về gần 
Thợ cấy đánh giặc, dân quân cày bừa 
Tiếng bà ru cháu xế trưa 
Chang chang nắng hạ võng đưa rầu rầu 
"À ơi... cha con chết trận từ lâu 
Con càng khôn lớn càng sâu mối thù" 
Tiếng em cắt cỏ trại tù 
Căm căm gió rét mịt mù mưa bay 
"Thân ta hoen ố vì mày 
Hờn ta cùng với đất này dài lâu..." 

Em ơi, đừng hát nữa lòng anh đau 
Mẹ ơi, đừng khóc nữa dạ con sầu 
Cánh đồng im phăng phắc 
Để con đi giết giặc 
Lấy máu nó rửa thù này 
Lấy súng nó cầm trong tay 
Mỗi đêm một lần mở hội 
Trong lòng con chim múa hoa cười 

Vì nắng sắp lên rồi 
Chân trời đã tỏ 
Sông Đuống cuồn cuộn trôi 
Để nó cuốn phăng ra bể 
Bao nhiêu đồn giặc tơi bời 
Bao nhiêu nước mắt 
Bao nhiêu mồ hôi 
Bao nhiêu bóng tối 
Bao nhiêu nỗi đời 

Bao giờ về bên kia sông Đuống 
Anh lại tìm em 
Em mặc yếm thắm 
Em thắt lụa hồng 
Em đi trẩy hội non sông 
Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh.

Việt Bắc, tháng 4/1948 

Nguồn: Bên kia sông Đuống, NXB Văn hoá, 1983


thivien.net